Svein Nestegard
Av Olav Sataslåtten d.y.
Mesterdanseren Svein Nestegard, født 21. mai 1879, død 27. desember 1962 : Hol Sønn av Ola Sveinson Nordre Holto og Guri Asledtr Strand. Bror av Sigrid Olsdtr Nordre Seim; Dordei Olsdtr Nestegard; Asle O Nestegard; Hans Jørgen O Nestegard; Torleiv O Nestegard; Ingebjørg Olsdtr Nestegard og Guri Olsdtr Nestegard.
Svein Nestegard sitt fantastiske hallingkast på Gol i 1905.
For å komme til landskappleiken i Bergen i 1906 måtte han først gå på ski over fjellet fra Hemsedal til Lærdal, deretter båt til Gudvangen og hest videre til Bergen. På landskappleiken i Bergen gjorde Svein tre tempi. Før et hallingkast tegnet han en krittring rundt føttene på gulvet, spente, tok hatten med foten og landet inne i ringen. Deretter gjorde han et kast på ėn fot, spente ned hatten og landet på samme foten. Til slutt la han bunadslommetørklet på gulvet, satte hodet nedpå med føttene rett til værs og beveget sett rundt i rommet for deretter å lande på begge føttene. Svein Nestegard var den eneste hallingdanseren Olav Sataslåtten hadde spilt for som kunne gjøre et hallingkast fra en kasse og komme ned med begge bena på samme kassen.
I Folk og fortid i Hol. 2 : Frå 1815 til vår tid av Lars Reinton, 1969, les me følgjande::
«I 1903 fekk Svein Nestegard 2. premi og i 1905 og 1907 fyrstepremi på landsdansestemnene til Vestmannalaget i Bergen. Han og Dordei var stadig dei beste i springaren, Dei var so støde, Dei la ringen so ut pa kanten av tilet at folk sat andslopne. I lausdansen gjorde Svein tre tempu som vekte stor åtgaum. Eit ekte spemplakast skal vera slik at ein kjem nedatt på same flekken som ein gjer kastet frå, med båe føtene likt, og so lett at ein sprett uppatt som ein viksleball. Svein slo fyreåt ein kritring kring føtene sine, og kom nedatt plent i ringen med båe føtene og spratt uppatt som ei stålfjør. So gjorde han kast på ein fot, den høgre, spente ned hatten og kom nedatt på same foten. Til slutt la han lummeplagget på golvet, sette hovudet nedpå det, med føtene rett i veret, og gjekk rundt som ein kåtil, og kom fint nedatt på føtene. Svein Nestegard har alltid vore ein spretten kar. I sin beste ungdom gjorde han fiskespretten uppfor bakke sør for eldhuset på Nestegard, og der er nokolite bratt. I 1905 var største dansetevlinga som nokosinne har vorte halden i Hallingdal, på tingstugun i Det hadde meldt seg 30 lausdansarar frå heile dalen og 27 dansa. Svein Nestegard fekk 1. premi for hallingdans Og hallingkast saman. Sia fekk han alltid fyrstepremien på dansetevlingar for heile dalen. Ogso på Helgelandsmoen var Svein beste hallingdansaren. Det var ingen der som tok han i hallingkast. — Sia heldt Torleiv Nestegard ei tid uppe tradisjonen etter Svein både i halling og springar».
Referat fra landskappleiken 1905:
«So vent dansa hadde ingen set på kappleik fyrr. Dei var mjuke og spreke og leduge båe tvo, og førde seg trygt. Ogso fylgde dei fela so meisterleg. Folk var reint upp i under.» I 1908 møtte atter Svein og Dordei Nestegard, to frå Ål og to frå Gol til kappdansen i Bergen. Då heitte det: «Dansarane var bytte i tre flokkar, dei frå Sogn og Fjordane, dei frå Hordaland og dei frå Hallingdal. Fyrst dansa vestlendingane. Men so kom Hallingdølerne, og det vart ein annan dans. Det var kultur i deira dans. Han var vill og var, handlaus og fast på ein gong. Det var som dei kvilde i takten, og so var det slik veltande makt i honom. Og so mjukt og snjellt som dei steig. Ingi draging eller skraping med fotbladet.
Endå slik tyngd som det var i takten, gjorde dei rundsnuen so stødt at det var som ein cirkel, og alltid etter randi. Og føtene fylgdest som det vøre eitt levande, og gjenta var so næm ti] å fylgja guten i alle brøyte. Ein såg snart at hallingdøleme har sitt mynster fyr dansen og vita korleis det skal vera, og hava tamt seg inn i det. Det er samdansen, rundsnuen, at han gjeng fint og trygt og stilt, som er kulturen i det. Der er slik ven stigning i dansen deira, han er so heil.»
Svein Nestegard med søsteren Dordei og Sjur Helgeland ved landskappleiken i Bergen 1905.
Svein Nestegard fortalde om fleire sterke karar: Asle Myro, fødd litt etter 1800, var ei kjempe, men slost ikkje. Ein kubbestol som var så brei at to mann kunne sitje jamsides, løfte han etter tennene og bar rundt golvet, men først la han eit bismarpund jarn opp i stolen, som enno har merke etter tennene. Låtten Asle Myro har vi opptak med av Lars Gjeldokk, Ola Timann Hagen, Odd Bakkerud, Kristian Øvrevollsie, Olav Sataslåtten, Sevat Sataøen og Olav Vestenfor; Olav Sataslåtten spilte også en form på nedstilt.
Svein Nestegard forteller videre: «Eg var i Bergen for vel ein femti år sidan og deltok i kappdans i halling, eg kunne ikke danse etter spelemenn frå Hardanger eller Sogn, derimot så fekk eg tak i Sjur Helgeland, han hadde vore i lag med hallingar, så han kunne hallingspel. Hallingane hadde ein annan takt».
